Vücudun kaybedilen herhangi bir kısmını tamamlayan tüm yapay oluşumlara protez denir.Diş hekimliğinde ise; uygun yapay maddeler kullanılarak dişlerin eksilen kısımlarının veya bir ya da daha çok eksik dişin ve ilgili dokuların eksilen ve kaybolan işlev, estetik, rahatlık ve sağlığını yeniden kazandırmak amacıyla uygulanan yapay oluşumlara diş protezi denir.
1. Sabit protez ya da kaplama nedir?
Ağızda bir veya birden fazla diş kaybı durumunda oluşan boşlukları doldurmak için komşu dişlerden destek alınması esasına dayanan tedavi şeklidir. Sabit protezler kalan dişlerden destek alınan ve destek dişler üzerine hekim tarafından yapıştırılan protezler olup, hasta tarafından çıkarılamazlar. Yapay dişler, doğal dişlerin üzerine hazırlanan metalden ve porselenden oluşan yapılara tutturulurlar.
2. Hareketli protez nedir?
Ağızda eksik diş sayısı sabit protez yapılamayacak kadar fazla olduğunda veya hiç diş bulunmadığı durumlarda hareketli protezler yapılır. Bu protezler çenelerdeki dişsiz alanlardan (damaklardan) destek olan, çene kemikleri üzerindeki yumuşak dokulara oturan protezlerdir. Bu protezler hasta tarafından takılıp çıkartılabilir. Tam protezler dişlerin tamamını kaybetmiş kişilere yapılan yapay dişlerin bir kaide plağı üzerine yerleştirildiği protez türüdür. Kaide plağı çiğneme kuvvetini alveol mukozası üzerinden çene kemiğine iletir. Dişlerin bir kısmının kaybedildiği durumlarda yapılan protezlerdir. Parsiyel dişsizlikte hangi tip protezin yapılacağı, dikkatlice değerlendirilmesi gereken ve kalan dişlerin alveolar kemik desteği miktarı, kalan dişlerin durumu, kalan dişlerin sayısı ve konumu, hastanın genel ağız sağlığı gibi birkaç faktöre bağlıdır.
3. Hiç dişimiz yoksa ne yapılır?
Tüm doğal dişlerin olmadığı vakalarda yapılanlara "total protez" denir. Bu tür protezler halk arasında "takma diş" olarak bilinir. Bunlar bir kaide plağı üzerinde üst çenede 14 ve alt çenede de 14 olmak üzere toplam 28 yapay diş ihtiva eder. Diş hekiminin gerekli gördüğü bazı hallerde on ikişerden 24 diş de olabilir.